ICCL 2/3 : ไหว้ สุดยอดประดิษฐกรรมทางวัฒนธรรม

การบรรยายโดย keynote speaker วันนี้มีการถามตอบกันอย่างดุเดือด แม้ว่าผู้บรรยายจะมีอาวุโสกว่ามากแต่เขาก็ถกกันอย่างตรงไปตรงมา สำหรับชาวเอเชียสถานการณ์ลักษณะนี้อาจดู aggressive ไปบ้างแต่ฉันว่ามันช่วยให้เห็นความบกพร่องในงานของตนเองและเป็นแนวทางในการปรับปรุงได้ดี นี่ต้องนับว่าเป็นข้อดีของวัฒนธรรมตะวันตก

ส่วนการบรรยายย่อยที่ฉันอยากฟังหลังจากเบรคเช้าอยู่ที่ห้อง break out ซึ่งหลบอยู่ในซอกหลืบ หาตั้งนานก็ไม่เจอจนต้องถามพี่มาเฟียคนดูแลอีเว้นต์ (รูปร่างหน้าตาเขาเหมือนมาเฟียมากน่ะ) เมื่อได้รับคำตอบและกำลังเดินไปที่ห้องประชุมอยู่นั้นก็ได้ยินเสียงพูด เบาๆ ช้าๆ ถามมาจากด้านหลังว่า Where is "Break out"? จึงหันไปตอบ ปรากฏว่าคนถามคือศาสตราจารย์แกรี่ ปาล์มเมอร์ โอ๊ย ตกใจเลย ไม่คิดว่าจะได้พูดคุย (แม้สั้นๆ) อย่างใกล้ชิดกับศาสตราจารย์แกรี่อย่างนี้ ท่านเป็นคนน่ารัก  ดูใจเย็น ใจดี นิ่งๆ มีความรู้สึกเหมือนว่าท่านเป็นปู่ (บุคลิกก็ดูคล้ายปู่ของฉันมาก) อายุท่านก็น่าจะเกือบๆ 80 แล้วเพราะเห็นประวัติท่านในสูจิบัตร ท่านจบ ป.ตรีเมื่อปี คศ.1964! ดีใจมาก ถ้าท่านเป็นคนไทยนะจะยกมือไหว้ทันทีแต่ฝรั่งเขาไม่ไหว้กันจึงได้แต่ตอบคำถามไป

ณ จุดนี้รู้ซึ้งเลยว่าการ "ไหว้" เป็นสิ่งประดิษฐ์ทางวัฒนธรรมเพื่อแสดงความเคารพนับถือ pay respect ต่ออีกฝ่ายหนึ่งที่สุดยอดมาก ทำได้ง่ายและฉับพลันทันที เป็นสิ่งที่กำหนดขึ้นในสังคมที่ถือลำดับอาวุโสเป็นสำคัญ ดังนั้นในวัฒนธรรมตะวันตกที่ถือว่าคนทุกคนเท่าเทียมกันจึงไม่มีการกำหนดวิธีแสดงออกแบบ "ไหว้" ของเราหรือ "คำนับ" ของญี่ปุ่น เวลาพูดคุยกันก็ ยู อย่างงั้น ไอ อย่างงี้หมด ไม่มีคำยกย่องอะไร ที่จริงฉันชื่นชอบความเสมอภาคของฝรั่งนะแต่ก็เชื่อว่าฝรั่งเองก็ต้องมีโมเม้นท์ที่ต้องการแสดงความเคารพใครบางคนบ้างแหละ น่าเสียดายแทนพวกเขาที่ไม่มีอะไรทำหน้าที่แสดงออกถึงความเคารพนับถือได้ชัดเจน ทันทีได้เหมือน "ไหว้" ของเรา

อยากไหว้ศาสตรจารย์แกรี่